موفقیت شگفت‌انگیز اولین واکسن ساخته شده از برگ تنباکو برای بیماری آنفولانزا

به تازگی خبر رسیده که دانشمندان برای اولین بار واکسن بیماری آنفولانزا را از برگ تنباکو تهیه کرده و در مراحل آزمایش این دارو، به موفقیت قابل توجهی رسیده‌اند.

جارستان-گجت نیوز؛در میان اخبار مربوط به اخیرا پاندمی کووید ۱۹، خبر خوشحال کننده‌ای در مورد واکسن بیماری آنفولانزا منتشر شده که از به کار گیری گیاه تنباکو برای ساخت دارویی موثر خبر می‌دهد. در ادامه با ما همراه باشید.

گفته شده که دو سری آزمایش مقیاس بزرگ برای تست این واکسن که مواد آن در برگ گیاهان پرورش یافته، انجام شده و نتایج امیدوار کننده‌ای از کارایی داروی مورد نظر منتشر شده است. محققان برای این کار یکی از گیاهان تنباکوی استرالیایی را به روش مهندسی ژنتیک، طوری دست‌کاری کردند که رشته‌های پروتئینی ویروس آنفولانزا را در خود پرورش دهد. سپس این رشته‌ها از گیاه استخراج شده و به واکسن اخیر تبدیل شدند.

در این دو سری آزمایش، مجموعا ۲۳ هزار نفر شرکت داشتند و نتایج نشان داد که واکسن مورد نظر نه تنها ایمن بوده، بلکه می‌تواند به خوبی با واکسن‌های تجاری حال حاضر که در دسترس عموم مردم هستند، رقابت کند. محققان مورد نظر در مقاله خود نوشته‌اند که کار پژوهشی آن‌ها به خوبی نشان دهنده پتانسیل بالای پرورش گیاهان برای ساخت داروها است. این تحقیقات ثابت می‌کنند که می‌توان به راحتی از طریق گیاهان گوناگون مواد درمانی را تولید کرد و در نهایت، واکسنی ساخت که نه تنها عوارض جانبی ندارد، بلکه ایمنی و کارایی آن به طرز شگفت‌انگیزی بالاست.

تازه‌ترین واکسن بیماری آنفولانزا

جالب است بدانید که دانشمندان هر ساله ترکیبات و فرمول واکسن بیماری آنفولانزا را تغییر می‌دهند تا دارویی که به تناسب نیازهای فصل بعدی شیوع آنفولانزا است، در اختیار مردم قرار بگیرد. در واقع این بیماری هر ساله شکل جدیدی به خود می‌گیرد و به واسطه جهش‌های ویروسی رخ داده، هر چند وقت یک بار باید دارویی جدید برای مقابله با آن ساخته شود.

محققان می‌گویند که این تغییرات به واسطه عوض شدن ترکیب پروتئین‌های سطح ویروس رخ می‌دهند. در حال حاضر، دانشمندان ذرات ویروسی مورد نیاز خود را در محیط آزمایشگاهی، در موادی مانند تخم مرغ یا ترکیبات مصنوعی دیگر پرورش می‌دهند و هر ساله برای پیدا کردن رشته جدید ویروسی که مردم را هدف قرار خواه داد، چالش‌های زیادی پیش روی محققان قرار دارند.

با این تفاسیر، گیاهانی مانند تنباکوی استرالیایی می‌توانند به راحتی جایگزین تخم مرغ یا سلول‌های پرورش یافته در آزمایشگاه شوند و هر رشته پروتئینی آنفولانزا که مدنظر دانشمندان بوده را در اختیار آن‌ها قرار دهند. این روش امکان تولید واکسن‌های بیشتری را فراهم می‌کند و در نتیجه، تلاش جهانی برای مقابله با بیماری مرگبار آنفولانزا را بهبود می‌بخشد.

به علاوه گفته شده که تکنیک مورد نظر برای ساخت واکسن بیماری آنفولانزا می‌تواند چالش‌های موجود سر راه روش تولید واکسن‌های حال حاضر را هم برطرف کند؛ چالش‌هایی که هر چند وقت یک بار کارایی داروهای کنونی را کاهش می‌دهند.

جزئیات تحقیقات اخیر

در سیستم جدید تولید واکسن، محققان از گیاهی با نام “Nicotiana benthamiana” که از خانواده تنباکو استرالیایی بوده، برای تولید سطح خارجی ویروس آنفولانزا استفاده می‌کنند. در مرحله بعدی سطوح خارجی تولید شده استخراج می‌شوند و بعد از طی شدن مراحل پاک‌سازی مواد استخراج شده، واکسن نهایی تولید می‌شود.

همان‌طور که اشاره شد، تازه‌ترین واکسن بیماری آنفولانزا که از این روش ساخته شده، در دو آزمایش بزرگ بررسی شد و شرکت کانادایی تولید کننده این دارو می‌گوید که هیچ نگرانی از لحاظ ایمنی واکسن مورد نظر وجود ندارد. گفته شده که این مرحله از آزمایش، فاز سوم بوده و معمولا چنین مرحله‌ای جزو نهایی‌ترین اقدامات برای تایید کارایی و بی‌خطر بودن یک واکسن است.

با این حال باید گفت که در صورت صدور تاییدیه‌های لازم به منظور استفاده عمومی از واکسن جدید، هر تولید کننده‌ای مجبور خواهد بود تا میلیون‌ها دوز را به صورت سالانه تولید کند تا بتواند پاسخگوی نیاز جهانی برای مقابله با آنفولانزا باشد.

در فاز اول آزمایش، دانشمندان کانادایی بیش از ۱۰ هزار بزرگ‌سال بین ۱۸ تا ۶۴ سال را در قاره‌های مورد نظر، داوطلب گرفتند و هدف این مرحله از تست واکسن مورد نظر، ثابت کردن این موضوع بود که این دارو می‌تواند در ۷۰ درصد مواقع از بروز نشانه‌های آنفولانزا در افراد جلوگیری کند.

با اینکه فاز مورد نظر نتوانست نتایج مورد انتظار را برآورده کند، گفته شده که در زمستان سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸، حدودا یک سوم از داوطلبان مورد نظر که ساکن نیمکره شمالی زمین بودند، در مقابل رشته‌ای از آنفولانزا که توسط کمپانی کانادایی هدف قرار داده شده بود، مصون بودند.

نتایج تست واکسن بیماری آنفولانزا

شاید عدد یک سوم کمی پایین به نظر برسد، اما محققان می‌گویند که کارایی هر واکسن بیماری آنفولانزا به نسبت رشته‌های ویروسی که بیشتر از همه در یک فصل خاص شایع هستند، متفاوت خواهد بود. در نهایت این دانشمندان اعلام کردند که در تابستان ۲۰۱۷-۲۰۱۸، داروی آن‌ها که از گیاه تنباکوی استرالیایی استخراج شده، به اندازه واکسن‌های تجاری که در همان سال‌ها در اختیار مردم بودند، کارایی داشته است.

در مرحله دیگری از تحقیقات، نزدیک ۱۳ هزار بزرگ‌سال بالای ۶۵ سال شرکت کردند و این مرحله به واسطه ایمنی پایین بدن افراد مسن، اهمیت زیادی داشت. محققان کانادایی می‌گویند که همانند کارایی سیستم دفاعی بدن، قابلیت ما برای واکنش دادن به واکسن گیاهی مورد نظر هم با افزایش سن، کمتر می‌شود؛ به این ترتیب، ساخت آنتی‌بادی‌هایی که سیستم دفاعی ما به محض تزریق واکسن، برای مقابله با آنفولانزا تولید می‌کند، در سن‌های بالاتر مختل می‌شود.

بنابراین، محققان گزارش کردند که در مرحله مورد نظر میزان آنتی‌بادی تولیدی افراد بالای ۶۵ سال کمتر از آن چیزی بود که انتظار می‌رفت. با این حال گزارش شده که تعداد سلول‌های دفاعی بدن این افراد پس از تزریق واکسن آزمایشی، بیشتر شده بود.

تحقیقات این دانشمندان در زمستان ۲۰۱۸-۲۰۱۹ هم ادامه داشت و محققان دریافتند که کارایی این واکسن بیماری آنفولانزا همچنان برابر واکسن‌های تجاری موجود در بازار است.

آینده واکسن سازی

جان ترگونیگ (John Tregoning)، محقق بیماری‌های واگیردار از امپریال کالج لندن می‌گوید که از زمانی که در سال ۱۹۹۲ برای اولین بار دانشمندان دریافتند که پروتئین‌های ویروسی را می‌توان از طریق گیاهان پرورش داد، بحث ساخت واکسن از طریق گیاهان مانند آنچه در مورد واکسن گیاهی آنفولانزا دیده‌ایم، پیشرفت چشم‌گیری داشته است؛ این اولین باری بوده که یک واکسن گیاهی روی انسان‌ها آزمایش می‌شود و در طول ۲۸ سال گذشته، موفقیت اخیر اخبار خوشحال کننده‌ای در مورد آینده این بخش دانش ساخت واکسن به ما می‌دهد.

ترگونیگ می‌گوید که ساخت واکسن بیماری آنفولانزا از این طریق می‌تواند راه را برای تولید انواع داروهای این چنینی باز کند و شاید روزی شاهد این باشیم که تمامی واکسن‌های مهم جهان به کمک گیاهان به تولید انبوهی می‌رسند که نیاز تمامی ساکنان سیاره را برطرف خواهد کرد.

حتی اگر پاندمی جدیدی به واسطه شیوع رشته تازه‌ای از آنفولانزا به وجود بیاید، موفقیت اخیر دانشمندان در مورد ساخت واکسن‌های گیاهی می‌تواند به ما کمک کند تا حجم بسیار زیادی از واکسن‌های مورد نیاز را تولید کرده و از لحاظ منابع لازم برای مقابله با پاندمی، هیچ کمبودی نداشته باشیم.

محققان مسئول ساخت این واکسن جدید آنفولانزا می‌گویند که روش مورد نظر آن‌ها این امکان را فراهم می‌کند تا تنها ۲ ماه پس از شناسایی یک رشته جدید از آنفولانزا، واکسن مورد نیاز برای مبارزه با آن رشته تولید شود. با این حال انتظار می‌رود که از لحاظ کسب مجوزهای لازم و صدور تاییدیه‌هایی که امکان تولید انبوه این واکسن را فراهم می‌کنند، مسیر طولانی پیش روی دانشمندان باشد.

ژورنال معروف “The Lancet” مقاله تحقیقات اخیر روی این واکسن بیماری آنفولانزا را منتشر کرده است.